Στην παραδοσιακή εκπαίδευση, η ανατροφοδότηση (feedback) είναι σχεδόν αυτονόητη. Οι μαθητές/τριες μαθαίνουν να ακούν τι έκαναν σωστά ή λάθος, να διορθώνουν και να συνεχίζουν. Όμως, στον χώρο του επαγγελματικού προσανατολισμού, αυτή η λογική δεν αρκεί. Η εποχή μας απαιτεί κάτι περισσότερο από το να κοιτάμε πίσω. Χρειάζεται να κοιτάμε μπροστά.
Το feedback είναι, πολύ απλά, μια αξιολόγηση του παρελθόντος. Σου λένε τι πήγε καλά και τι όχι. Χρησιμοποιείται συχνά για βελτίωση, ειδικά στο σχολείο, στην εργασία και στην προσωπική εξέλιξη.
Αλλά το feedback έχει ένα σημαντικό όριο:
Εστιάζει σε αυτό που έχει ήδη γίνει.
Κοιτάζει προς τα πίσω.
Και πολλές φορές, κυρίως στους νέους, αυτή η ανατροφοδότηση λειτουργεί ως ετικέτα:
– «Δεν τα πήγες καλά στη Χημεία.»
– «Δεν έχεις κλίση στα θεωρητικά.»
– «Διάλεξε κάτι πιο “σίγουρο”.»
Έτσι, η αξιολόγηση μετατρέπεται σε αυτο-περιορισμό.
Το feedforward είναι μια πιο μελλοντοστραφής προσέγγιση. Δεν κοιτάζει τι έκανες χθες. Εστιάζει στο τι μπορείς να κάνεις αύριο.
Αντί να σου πω:
– «Δεν τα πήγες καλά στο τεστ φυσικής.»
…θα σου πω:
– «Αν σε ενδιαφέρει ο κόσμος των επιστημών, μπορείς να δεις πώς δουλεύει ένας μηχανικός ή να συμμετάσχεις σε ένα σχετικό πρόγραμμα.»
Έτσι η αξιολόγηση οδηγεί σε νέες προοπτικές και δεν σε περιορίζει.
Τι χρειάζεται ένας/μια μαθητής/τρια σήμερα;
Ένας/μια μαθητής/τρια που καλείται να συμπληρώσει μηχανογραφικό, να διαλέξει επάγγελμα ή να σκεφτεί τη ζωή του μετά το σχολείο, δεν χρειάζεται μόνο κριτική.
Χρειάζεται:
Κατανόηση του εαυτού του
Οραματισμό του μέλλοντός του
Στρατηγική πλοήγηση προς έναν ρόλο που τον εκφράζει
Η κουλτούρα του feedback συχνά τον αφήνει με μια αίσθηση:
«Δεν είμαι αρκετά καλός για αυτό που θέλω.»
Το feedforward του λέει:
«Ας βρούμε τι σου ταιριάζει και πώς να το πετύχεις.»
Το μέλλον χτίζεται μπροστά, όχι πίσω
Ο επαγγελματικός προσανατολισμός οφείλει να ξεφύγει από τα τεστ και τα κουτάκια. Δεν είναι απλώς να δούμε αν ταιριάζεις με το επάγγελμα Χ. Είναι να σε βοηθήσουμε να συνδεθείς με έναν ρόλο, να ονειρευτείς, να χτίσεις δρόμους, και να προχωρήσεις με σιγουριά.
Τελικά: Feedback ή Feedforward;
Η απάντηση είναι απλή: και τα δύο, αλλά με έμφαση στο “μπροστά”.
